aksi tesir tezi

Albert O. Hirschman tarafından geliştirilen ve değişime karşı çıkanların söylemlerini kategorize eden üç tezden biri. Buna göre değişime karşı olanlar toplumu belirli bir yöne itme girişiminin, eğer toplum bu girişime tepki verirse amaçlananın tersi sonuçlara yol açacağını iddia ederler. Örneğin fakirliği ortadan kaldırmak için yapılan sosyal yardım politikaları daha fazla yoksulun ortaya çıkmasına; işçilerin durumunu iyileştirmek için uygulanan asgari ücret uygulamaları da daha fazla işsizin ortaya çıkmasına yol açar. bkz. boşunalık tezi, tehlikeye atma tezi.